Określanie kierunków świata bez kompasu

[Lojtnant]

Za pomocą zegarka
Potrzebujemy do niej zegarka wskazówkowego (ostatecznie można narysować go na ziemi wg wskazań zegarka elektornicznego... ). Należy też wiedzieć w którym miejscu na niebie jest słońce.
 Gdy już jesteśmy gotowi, kierujemy małą wskazówkę (wskazuje godziny) na słońce. Następnie są dwie możliwości:
jeżeli jest godzina przed godziną 12 dzielimy kąt między małą wskazówką, a cyfrą 12 (na zegarku) po lewej stronie cyfry 12 - dany kierunek to POŁUDNIE
jeśli jest po godzinie 12 - dzielimy kąt po prawej stronie cyfry 12 - to POŁUDNIE. 

Za pomocą cienia
W słoneczny dzień użyć patyka wbitego w ziemię. Badając cień rzucany przez ten patyk w różnym czasie (np. co 15-minut) możemy narysować linię WSCHÓD - ZACHÓD. Należy końce cienia patyków w obu przypadkach połączyć. Odcinek łączący je leży na wspomnianej linii WSCHÓD - ZACHÓD.
Jeśli narysujemy linię prostopadłą do tej linii, to otrzymamy linię PÓŁNOC - POŁUDNIE.